حزب دولتی، حزبی است که توسط دولت یا حکومت تأسیس و اداره می‌شود. این نوع احزاب معمولاً با هدف یا اهدافی که دولت دنبال می‌کند، مطابقت دارند و در راستای سیاست‌های دولت فعالیت می‌کنند.
دولت‌ها به دلایل مختلفی اقدام به تأسیس احزاب دولتی می‌کنند. یکی از دلایل اصلی این است که با این کار می‌توانند کنترل بیشتری بر فعالیت‌های سیاسی جامعه داشته باشند. احزاب دولتی معمولاً از حمایت دولت برخوردار هستند و این امر به آنها کمک می‌کند تا در انتخابات پیروز شوند و در مجلس و سایر نهادهای سیاسی حضور داشته باشند.
در رژیم پهلوی، چند حزب سیاسی وجود داشت که برخی از آنها دولتی بودند. مهم‌ترین احزاب دولتی رژیم پهلوی عبارت بودند از:
- حزب ایران نوین _ حسنعلی منصور_ تاسیس:22/آذر/1342 _ انحلال:11/اسفند/1353
- حزب مردم_ اسدالله اعلم_ تاسیس :26/اردیبهشت/1336 _ انحلال : 11 / اسفند/1353
- حزب رستاخیز ملت ایران _محمد رضا پهلوی _ تاسیس :11/اسفند/1353 انحلال:3 / مهر/1357
***حزب ایران نوین در سال 1342 توسط حسنعلی منصور تأسیس شد. این حزب از حمایت محمدرضا شاه برخوردار بود و در انتخابات دوره‌های مختلف مجلس شورای ملی توانست کرسی‌های بسیاری را به دست آورد ولی در نهایت در سال 1353 با حزب رستاخیز ادغام شد.
***حزب مردم در سال 1336 توسط اسدالله علم تأسیس شد. این حزب نیز از حمایت محمدرضا شاه برخوردار بود و در انتخابات دوره‌های مختلف مجلس شورای ملی توانست کرسی‌های بسیاری را به دست آورد.ولی در نهایت در سال 1353 با حزب رستاخیز ادغام شد.
***حزب رستاخیز ملت ایران در سال 1353 توسط محمدرضا شاه تأسیس شد. این حزب به عنوان تنها حزب دولتی ایران فعالیت می‌کرد و تمام احزاب و سندیکاهای فعال در نظام شاهنشاهی ایران موظف شدند به این حزب بپیوندند.
با تشکیل حزب رستاخیز، رژیم پهلوی به نظام تک‌حزبی روی آورد. این امر به دولت کمک کرد تا کنترل بیشتری بر جامعه داشته باشد، اما از سوی دیگر، موجب نارضایتی و اعتراضات گسترده سیاسیون مردم و حتی نیرو های دربار شد.
حزب رستاخیر یکی از مهم ترین دلایل برچیده شدن رژیم پهلوی بود
_
پاورقی:
در زمان رضا شاه، حزب دولتی وجود نداشت. رضا شاه اعتقادی به احزاب سیاسی نداشت و معتقد بود که احزاب سیاسی باعث تفرقه و تشتت در جامعه می‌شوند. او پس از به قدرت رسیدن، احزاب سیاسی موجود در ایران را منحل و فعالیت سیاسی را در کشور به کلی ممنوع اعلام کرد.
نکته قابل توجه آن است ، سازمانی که به نام حزب ایران نو در زمان رضا شاه به وسیله عبدالحسین تیمورتاش تاسیس شد بیشتر یک نهاد ضد روحانی ، فاشیستی و تبلیغاتی بود که برای اهداف و سیاست‌های رضا شاه ایجاد شده بود.
(آخرین مقاله وبسایت در موضوع تاریخ)
_
تدوین_گردآوری:ابوالقاسم کریمی
ورامین
یکشنبه – ۲۱ آبان ۱۴۰۲
