هشتم ماه می، مصادف با زادروز هنری دونان، بنیانگذار صلیب سرخ، به عنوان روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر گرامی داشته می‌شود. این روز، فرصتی است برای تجلیل از تلاش‌های بی‌وقفه میلیون‌ها داوطلب و کارمند در سراسر جهان که تحت اصول بنیادین این جنبش بین‌المللی، به یاری آسیب‌دیدگان در بحران‌ها و بلایای طبیعی، درگیری‌های مسلحانه و سایر شرایط اضطراری می‌شتابند.
هشتم ماه می، مصادف با زادروز هنری دونان، بنیانگذار صلیب سرخ، به عنوان روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر گرامی داشته می‌شود. این روز، فرصتی است برای تجلیل از تلاش‌های بی‌وقفه میلیون‌ها داوطلب و کارمند در سراسر جهان که تحت اصول بنیادین این جنبش بین‌المللی، به یاری آسیب‌دیدگان در بحران‌ها و بلایای طبیعی، درگیری‌های مسلحانه و سایر شرایط اضطراری می‌شتابند.
تاریخچه و شکل‌گیری جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر
داستان شکل‌گیری این جنبش انسان‌دوستانه به سال 1859 و نبرد خونین سولفرینو در ایتالیا باز می‌گردد. هنری دونان، تاجر سوئیسی که شاهد صحنه‌های دلخراش رها شدن هزاران سرباز زخمی بدون هیچگونه کمک و مراقبتی بود، با الهام از حس انسان‌دوستی، مردم محلی را برای کمک به این افراد سازماندهی کرد.
تجربه سولفرینو، جرقه‌ای در ذهن دونان ایجاد کرد و او در سال 1862 کتابی با عنوان “خاطره‌ای از سولفرینو” منتشر کرد. در این کتاب، او دو پیشنهاد اساسی مطرح نمود:
- تشکیل انجمن‌های امدادی داوطلب در هر کشور برای کمک به سربازان زخمی در زمان جنگ.
- انعقاد یک معاهده بین‌المللی برای تضمین بی‌طرفی و حفاظت از امدادگران و مجروحان در میدان جنگ.
این پیشنهادات با استقبال گسترده‌ای روبرو شد و در سال 1863، “کمیته بین‌المللی کمک به مجروحان نظامی” (که بعدها به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ یا ICRC تغییر نام داد) در ژنو تاسیس گردید. در سال 1864، اولین “کنوانسیون ژنو” به امضا رسید که حقوق و حفاظت از سربازان زخمی و پرسنل پزشکی در جنگ را تضمین می‌کرد.
به تدریج، انجمن‌های ملی صلیب سرخ در کشورهای مختلف شکل گرفتند. در کشورهای با اکثریت جمعیت مسلمان، به جای علامت صلیب سرخ که از نظر مذهبی برای آن‌ها مناسب نبود، علامت هلال احمر به عنوان نماد این جنبش پذیرفته شد. امروزه، هر دو علامت صلیب سرخ و هلال احمر به طور یکسان در سراسر جهان به رسمیت شناخته می‌شوند و تحت چتر فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC) با یکدیگر همکاری می‌کنند.
اصول بنیادین جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر
قدرت و اثربخشی جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر ریشه در هفت اصل بنیادین آن دارد که تمامی فعالیت‌های این جنبش بر پایه آن‌ها استوار است:
- انسانیت: جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر، زاده‌ی دغدغه‌ی کمک بدون تبعیض به تمامی انسان‌هایی است که در معرض رنج و آسیب قرار دارند. هدف آن، حفاظت از زندگی و سلامت انسان‌ها و تضمین احترام به کرامت انسانی است.
- بی‌طرفی: این جنبش در منازعات سیاسی، نژادی، مذهبی و ایدئولوژیک بی‌طرف است و در ارائه کمک‌های خود هیچگونه تبعیضی قائل نمی‌شود. اولویت همواره با نیازمندترین افراد است.
- استقلال: در حالی که انجمن‌های ملی صلیب سرخ و هلال احمر در کشورهای خود به عنوان بازوی کمکی دولت‌ها در امور بشردوستانه عمل می‌کنند، آن‌ها باید استقلال خود را حفظ کرده و از هرگونه تاثیرپذیری سیاسی، اقتصادی یا نظامی که ممکن است اصول بنیادین جنبش را به خطر اندازد، اجتناب کنند.
- خدمت داوطلبانه: امدادگران و داوطلبان صلیب سرخ و هلال احمر با انگیزه‌ای بشردوستانه و بدون چشمداشت مادی به یاری آسیب‌دیدگان می‌شتابند. این روحیه داوطلبانه، یکی از ارکان اصلی قدرت و گستردگی این جنبش است.
- وحدت: در هر کشور، تنها یک انجمن ملی صلیب سرخ یا هلال احمر وجود دارد که فعالیت‌های خود را در سراسر آن کشور هماهنگ می‌کند. این وحدت، انسجام و اثربخشی تلاش‌های بشردوستانه را تضمین می‌کند.
- جهانی‌بودن: جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر یک جنبش جهانی است که در تمامی کشورها حضور دارد و تمامی انجمن‌های ملی در آن از حقوق و مسئولیت‌های برابر برخوردارند و در کنار یکدیگر برای تحقق اهداف مشترک تلاش می‌کنند.
- عدم تبعیض: این اصل، تاکید مجددی بر بی‌طرفی دارد و تصریح می‌کند که در ارائه کمک‌ها، هیچگونه تبعیضی بر اساس ملیت، نژاد، مذهب، طبقه اجتماعی یا دیدگاه‌های سیاسی اعمال نمی‌شود.
نقش و فعالیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر در جهان امروز
جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر امروزه به عنوان بزرگترین شبکه بشردوستانه جهان شناخته می‌شود و نقش حیاتی در کاهش آلام بشری در سراسر دنیا ایفا می‌کند. برخی از مهم‌ترین فعالیت‌های این جنبش عبارتند از:
- امدادرسانی در بلایای طبیعی: ارائه کمک‌های اولیه، تامین سرپناه، غذا، آب و خدمات بهداشتی به آسیب‌دیدگان زلزله، سیل، طوفان و سایر بلایای طبیعی.
- کمک به قربانیان درگیری‌های مسلحانه: ارائه کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان و مجروحان جنگ، بازدید از اسیران جنگی و تلاش برای برقراری ارتباط آن‌ها با خانواده‌هایشان.
- ارائه خدمات بهداشتی و درمانی: تاسیس و اداره بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، ارائه خدمات بهداشتی اولیه، واکسیناسیون و مبارزه با بیماری‌های واگیردار.
- کمک به پناهندگان و آوارگان: تامین نیازهای اساسی پناهندگان و آوارگان، ارائه خدمات مشاوره و تلاش برای یافتن راه حل‌های پایدار برای آن‌ها.
- آموزش و ترویج اصول حقوق بشردوستانه بین‌المللی: آموزش قوانین جنگ و اصول انسانیت به نیروهای مسلح و عموم مردم.
- برنامه‌های توسعه‌ای و اجتماعی: اجرای برنامه‌هایی در زمینه بهبود بهداشت، آموزش، تامین آب سالم و توانمندسازی جوامع آسیب‌پذیر.
- جستجو برای افراد گمشده: کمک به خانواده‌ها برای یافتن عزیزان گمشده خود در زمان بحران‌ها و درگیری‌ها.
اهمیت روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر
روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر، فرصتی است برای:
- تقدیر از تلاش‌های بی‌وقفه داوطلبان و کارکنان: تجلیل از فداکاری‌ها و ایثارگری‌های میلیون‌ها نفری که در سراسر جهان برای کمک به نیازمندان از خودگذشتگی نشان می‌دهند.
- افزایش آگاهی عمومی: اطلاع‌رسانی در مورد نقش و اهمیت جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر و اصول بنیادین آن.
- جلب حمایت‌های مردمی و دولتی: تشویق افراد و دولت‌ها به حمایت مالی و معنوی از فعالیت‌های بشردوستانه این جنبش.
- ترویج فرهنگ انسان‌دوستی و صلح: یادآوری ارزش‌های والای انسانیت، همبستگی و تلاش برای کاهش آلام بشری.
- تاکید بر بی‌طرفی و استقلال در ارائه کمک‌ها: یادآوری این اصل مهم که کمک‌های بشردوستانه باید بدون هیچگونه تبعیض و تحت تاثیر عوامل سیاسی ارائه شود.
چگونه می‌توانیم در روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر مشارکت کنیم؟
هر فرد می‌تواند به نوبه خود در گرامیداشت این روز و حمایت از اهداف صلیب سرخ و هلال احمر سهیم باشد:
- افزایش آگاهی: به اشتراک گذاشتن اطلاعات مربوط به فعالیت‌ها و اصول این جنبش در شبکه‌های اجتماعی و گفتگو با دیگران.
- حمایت مالی: اهدای کمک‌های مالی به انجمن‌های ملی صلیب سرخ و هلال احمر در کشور خود یا سایر کشورها.
- داوطلب شدن: پیوستن به جمع داوطلبان و مشارکت در فعالیت‌های بشردوستانه.
- ترویج فرهنگ انسان‌دوستی: ترویج ارزش‌های مهربانی، همدردی و کمک به نیازمندان در جامعه.
- یادگیری اصول کمک‌های اولیه: آموزش مهارت‌های کمک‌های اولیه می‌تواند در شرایط اضطراری جان انسان‌ها را نجات دهد.
نتیجه‌گیری
جنبش بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر، نمادی از امید و همبستگی در دنیایی پر از چالش و بحران است. روز جهانی این جنبش، فرصتی است تا با قدردانی از تلاش‌های بی‌وقفه فعالان آن، بر اهمیت اصول بنیادین آن تاکید کنیم و با حمایت از فعالیت‌های بشردوستانه، در ساختن جهانی بهتر و انسانی‌تر سهیم باشیم. بیایید در این روز و همواره، با الهام از روحیه انسان‌دوستی، در کنار صلیب سرخ و هلال احمر برای کاهش آلام بشری تلاش کنیم.
