18 آوریل: سالگرد درگذشت آلبرت اینشتین، نابغه ای که جهان را دگرگون کرد
هجدهم آوریل یادآور روزی تلخ در تاریخ علم است؛ روزی که جهان یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین دانشمندان تمام اعصار، آلبرت اینشتین، را از دست داد. در این روز در سال 1955، این فیزیکدان نظری برجسته در سن 76 سالگی در بیمارستانی در پرینستون، نیوجرسی، ایالات متحده آمریکا، دیده از جهان فروبست. اما میراث علمی و فکری او همچنان زنده و الهام‌بخش نسل‌های متمادی از دانشمندان و اندیشمندان است.
زندگی پربار و دستاوردهای شگرف:
آلبرت اینشتین در 14 مارس 1879 در شهر اولم آلمان به دنیا آمد. دوران کودکی او با تاخیر در صحبت کردن همراه بود، اما بعدها نبوغ و کنجکاوی بی‌پایانش در زمینه علم آشکار شد. او تحصیلات خود را در رشته فیزیک به پایان رساند و پس از مدتی کار در اداره ثبت اختراعات سوئیس، در سال 1905، درخشان‌ترین سال زندگی علمی‌اش را رقم زد. در این سال، او چهار مقاله انقلابی منتشر کرد که پایه‌های فیزیک مدرن را به لرزه درآوردند.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اینشتین، نظریه نسبیت خاص بود که در آن مفاهیم مطلق زمان و فضا را به چالش کشید و نشان داد که سرعت نور در خلاء برای همه ناظران یکسان است. این نظریه با معادله مشهور $(E=mc^2)$، رابطه بین جرم و انرژی را آشکار ساخت، معادله‌ای که بعدها در درک انرژی هسته‌ای نقش کلیدی ایفا کرد.
ده سال بعد، اینشتین نظریه نسبیت عام را ارائه کرد که گرانش را نه به عنوان یک نیرو، بلکه به عنوان خمیدگی فضا-زمان ناشی از جرم و انرژی توصیف می‌کرد. این نظریه پیش‌بینی‌های دقیقی در مورد حرکت سیارات، خم شدن نور در میدان‌های گرانشی و وجود سیاهچاله‌ها ارائه داد که بعدها با مشاهدات علمی به اثبات رسیدند.
علاوه بر نظریه‌های نسبیت، اینشتین سهم قابل توجهی در زمینه‌های دیگری از فیزیک مانند اثر فوتوالکتریک (که به خاطر آن جایزه نوبل فیزیک سال 1921 را دریافت کرد)، حرکت براونی و مکانیک کوانتومی داشت. او همواره به دنبال یک نظریه واحد میدان بود که تمام نیروهای بنیادی طبیعت را در یک چارچوب نظری واحد توصیف کند، اگرچه این تلاش تا پایان عمرش به نتیجه نرسید.
شخصیت و دیدگاه‌های فراتر از علم:
اینشتین نه تنها یک دانشمند برجسته بود، بلکه یک انسان‌دوست، صلح‌طلب و فعال اجتماعی نیز به شمار می‌رفت. او در طول زندگی خود دیدگاه‌های قاطع و روشنی در مورد مسائل اجتماعی و سیاسی داشت و همواره بر اهمیت آزادی، عدالت و صلح تاکید می‌کرد. او از مخالفان سرسخت جنگ و خشونت بود و در تلاش برای جلوگیری از جنگ جهانی دوم نقش فعالی ایفا کرد.
با ظهور نازیسم در آلمان، اینشتین که یک یهودی بود، در سال 1933 به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و تا پایان عمر در آنجا ماند. او در سال 1940 شهروند آمریکا شد. در دوران جنگ جهانی دوم، او نامه مشهوری به رئیس جمهور روزولت نوشت و در آن احتمال ساخت بمب اتمی توسط آلمان نازی را گوشزد کرد، که این امر به آغاز پروژه منهتن در آمریکا منجر شد. با این حال، پس از جنگ، اینشتین همواره از استفاده از سلاح‌های هسته‌ای ابراز تاسف کرد و خواستار کنترل بین‌المللی آنها شد.
میراث جاودان:
آلبرت اینشتین بدون شک یکی از بزرگترین متفکران تاریخ بشر است. نظریه‌های او نه تنها درک ما از جهان را متحول کردند، بلکه فناوری‌های نوین بسیاری را نیز به وجود آوردند. نام او مترادف با نبوغ و هوش سرشار شده است و تصویر او با موهای ژولیده و نگاه نافذش به یک نماد فرهنگی جهانی تبدیل شده است.
در سالگرد درگذشت این نابغه بزرگ، یاد و خاطره او را گرامی می‌داریم و از میراث علمی و انسانی او الهام می‌گیریم. تلاش‌های او برای فهم عمیق‌تر جهان و دغدغه‌هایش برای صلح و عدالت، همواره چراغ راهی برای بشریت خواهد بود. 18 آوریل فرصتی است تا بار دیگر به اندیشه‌ها و دستاوردهای این مرد بزرگ بیندیشیم و نقش او را در پیشرفت علم و انسانیت ارج نهیم.
