یازدهم اردیبهشت سال ۱۲۱۶ خورشیدی، مصادف با سال ۱۸۳۷ میلادی، نقطه‌ی عطفی در تاریخ مطبوعات و اطلاع‌رسانی ایران به شمار می‌رود. در این روز، نخستین روزنامه به معنای مدرن آن در خاک ایران پا به عرصه وجود گذاشت. این رویداد، اگرچه در ابتدا محدود و با مخاطبانی خاص همراه بود، اما بذری را کاشت که در دهه‌های بعد، به درختی تنومند تبدیل شد و نقش بی‌بدیلی در آگاهی‌بخشی، روشنگری و تحولات اجتماعی و سیاسی ایران ایفا کرد.
یازدهم اردیبهشت سال ۱۲۱۶ خورشیدی، مصادف با سال ۱۸۳۷ میلادی، نقطه‌ی عطفی در تاریخ مطبوعات و اطلاع‌رسانی ایران به شمار می‌رود. در این روز، نخستین روزنامه به معنای مدرن آن در خاک ایران پا به عرصه وجود گذاشت. این رویداد، اگرچه در ابتدا محدود و با مخاطبانی خاص همراه بود، اما بذری را کاشت که در دهه‌های بعد، به درختی تنومند تبدیل شد و نقش بی‌بدیلی در آگاهی‌بخشی، روشنگری و تحولات اجتماعی و سیاسی ایران ایفا کرد.
نخستین روزنامه ایران، که نامی از آن در دست نیست و اغلب با عنوان «کاغذ اخبار» یا «روزنامه وقایع» از آن یاد می‌شود، به همت میرزا صالح شیرازی منتشر شد. میرزا صالح، که از سوی دولت ایران برای تحصیل به اروپا اعزام شده بود، با مشاهده نقش حیاتی مطبوعات در جوامع غربی، به اهمیت و ضرورت وجود چنین رسانه‌ای در ایران پی برد. او پس از بازگشت به وطن، با تلاش‌های فراوان و با حمایت‌های نسبی از سوی حکومت وقت، موفق به راه‌اندازی چاپخانه‌ای سنگی در تبریز شد و نخستین شماره این روزنامه را منتشر کرد.
«کاغذ اخبار» در ابتدا به صورت ماهیانه و با محتوایی محدود منتشر می‌شد. اخبار مربوط به دربار، رویدادهای مهم داخلی و خارجی، و برخی اعلانات دولتی، عمده مطالب این نشریه را تشکیل می‌داد. زبان آن ساده و نسبتاً رسمی بود و به دلیل نوپا بودن صنعت چاپ و محدودیت‌های سواد در آن زمان، تیراژ و گستره توزیع آن بسیار اندک بود و عمدتاً در میان درباریان، رجال دولتی و برخی از افراد تحصیل‌کرده دست به دست می‌گشت.
با وجود محدودیت‌های موجود، انتشار نخستین روزنامه در ایران، رویدادی بسیار مهم و تاثیرگذار بود. این اقدام، دریچه‌ای نو به سوی دنیای اطلاعات و آگاهی گشود و زمینه‌های آشنایی ایرانیان با مفهوم رسانه جمعی را فراهم آورد. «کاغذ اخبار» اگرچه در مقایسه با روزنامه‌های امروزی بسیار ابتدایی به نظر می‌رسد، اما سنگ بنای مطبوعات نوین ایران را نهاد و راه را برای انتشار نشریات دیگر و گسترش فرهنگ روزنامه‌خوانی در سال‌های آتی هموار کرد.
تلاش‌های میرزا صالح شیرازی برای تاسیس و انتشار این روزنامه، نشان از درک عمیق او از اهمیت اطلاع‌رسانی و نقش آن در پیشرفت و آگاهی جامعه داشت. او با تحمل سختی‌ها و موانع متعدد، گامی جسورانه در جهت مدرنیزاسیون ایران برداشت و میراثی ارزشمند برای نسل‌های بعد به یادگار گذاشت.
یازدهم اردیبهشت ۱۲۱۶، سالروز انتشار نخستین روزنامه ایران، یادآور آغاز مسیری پر فراز و نشیب اما پربار در تاریخ مطبوعات این سرزمین است. از «کاغذ اخبار» تا روزنامه‌ها و رسانه‌های دیجیتال امروزی، راهی طولانی پیموده شده است، اما اهمیت آن روز تاریخی و تلاش‌های پیشگامانی چون میرزا صالح شیرازی، همواره در حافظه تاریخی رسانه‌های ایران زنده خواهد ماند. این روز، فرصتی است تا ضمن گرامیداشت یاد و خاطره بنیانگذاران مطبوعات در ایران، بر نقش بی‌بدیل رسانه‌های آزاد و آگاه در توسعه و پیشرفت جامعه تاکید کنیم.
