۱۴ آوریل: روز جهانی آگاهی از بیماری شاگاس
بیماری شاگاس، که به نام تریپانوزومیازیس آمریکایی نیز شناخته می‌شود، یک بیماری انگلی است که توسط انگل تک‌یاخته‌ای به نام تریپانوزوما کروزی (Trypanosoma cruzi) ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر در مناطق روستایی آمریکای لاتین که فقر گسترده است، شایع است. انگل تریپانوزوما کروزی معمولاً از طریق مدفوع ساس‌های خونخوار آلوده به انسان و حیوانات منتقل می‌شود. این حشرات که به نام “ساس‌های بوسه زن” نیز شناخته می‌شوند، معمولاً شب‌ها فعال هستند و از خون میزبان خود تغذیه می‌کنند.
راه‌های انتقال بیماری شاگاس:
انتقال از طریق ساس: شایع‌ترین راه انتقال بیماری، از طریق مدفوع ساس‌های آلوده است. انگل موجود در مدفوع می‌تواند از طریق زخم ناشی از گزش، غشاهای مخاطی (مانند چشم و دهان) یا بریدگی‌های پوست وارد بدن شود.
انتقال مادرزادی: مادر باردار آلوده می‌تواند انگل را در دوران بارداری یا زایمان به نوزاد خود منتقل کند.
انتقال از طریق خون: انتقال از طریق تزریق خون آلوده یا پیوند اعضای بدن آلوده نیز امکان‌پذیر است.
انتقال خوراکی: در موارد نادر، انتقال از طریق مصرف مواد غذایی آلوده به مدفوع ساس آلوده رخ داده است.
انتقال آزمایشگاهی: پرسنل آزمایشگاه ممکن است به طور تصادفی در معرض انگل قرار بگیرند.
علائم بیماری شاگاس:
بیماری شاگاس دارای دو مرحله حاد و مزمن است.
مرحله حاد: این مرحله معمولاً بدون علامت است یا علائم خفیفی مانند تب، خستگی، درد بدن، سردرد، از دست دادن اشتها، اسهال، استفراغ، بثورات پوستی و تورم در محل گزش یا اطراف چشم (علامت رومانا) را به همراه دارد. این علائم معمولاً طی چند هفته یا چند ماه خود به خود برطرف می‌شوند.
مرحله مزمن: در صورت عدم درمان، عفونت می‌تواند وارد مرحله مزمن شود که ممکن است سال‌ها یا حتی دهه‌ها بدون علامت باقی بماند. با این حال، در حدود 20 تا 30 درصد از افراد آلوده، عوارض جدی قلبی (مانند بزرگ شدن قلب و نارسایی قلبی) یا گوارشی (مانند بزرگ شدن مری یا روده بزرگ) ایجاد می‌شود که می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد.
تشخیص و درمان بیماری شاگاس:
تشخیص بیماری شاگاس معمولاً از طریق آزمایش خون برای شناسایی انگل یا آنتی‌بادی‌های ضد انگل صورت می‌گیرد. در مرحله حاد، درمان با داروهای ضد انگلی مانند بنزنیدازول یا نیفورتیموکس می‌تواند بسیار مؤثر باشد و بیماری را درمان کند. در مرحله مزمن، درمان بر مدیریت علائم و عوارض ناشی از بیماری، به ویژه مشکلات قلبی و گوارشی، متمرکز است. داروهای ضد انگل در مرحله مزمن نیز ممکن است تجویز شوند، اما اثربخشی آن‌ها کمتر است.
اهمیت روز جهانی آگاهی از بیماری شاگاس:
روز ۱۴ آوریل به عنوان روز جهانی آگاهی از بیماری شاگاس نامگذاری شده است تا توجه جهانی را به این بیماری نادیده گرفته شده جلب کند. هدف از این روز افزایش آگاهی عمومی در مورد بیماری، راه‌های انتقال، علائم، تشخیص و درمان آن است. همچنین، این روز فرصتی برای تأکید بر نیاز به تحقیقات بیشتر، بهبود دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی برای افراد مبتلا و تلاش برای پیشگیری و کنترل بیماری شاگاس در سراسر جهان است. افزایش آگاهی می‌تواند به تشخیص زودهنگام، درمان مؤثرتر و در نهایت کاهش بار این بیماری بر جوامع آسیب‌پذیر کمک کند.
