دوم ماه می در تقویم تاریخ، یادآور رویدادی سرنوشت‌ساز برای سرزمین پهناور روسیه است: آغاز دوران حکومت تزاری خاندان رومانوف در سال 1613 میلادی. پس از سال‌ها هرج و مرج، قحطی، و مداخلات خارجی که به دوران “مشکلات” (Smutnoye Vremya) شهرت یافته بود، تاج و تخت روسیه به میخائیل رومانوف، جوانی شانزده ساله از یک خاندان اشرافی با نفوذ، سپرده شد. این انتخاب، نه تنها پایانی بر دوران بی‌ثباتی بود، بلکه سرآغاز سلسله‌ای شد که بیش از 300 سال بر روسیه حکم راند و نقش بسزایی در شکل‌گیری امپراتوری قدرتمند روسیه ایفا کرد.
دوم ماه می در تقویم تاریخ، یادآور رویدادی سرنوشت‌ساز برای سرزمین پهناور روسیه است: آغاز دوران حکومت تزاری خاندان رومانوف در سال 1613 میلادی. پس از سال‌ها هرج و مرج، قحطی، و مداخلات خارجی که به دوران “مشکلات” (Smutnoye Vremya) شهرت یافته بود، تاج و تخت روسیه به میخائیل رومانوف، جوانی شانزده ساله از یک خاندان اشرافی با نفوذ، سپرده شد. این انتخاب، نه تنها پایانی بر دوران بی‌ثباتی بود، بلکه سرآغاز سلسله‌ای شد که بیش از 300 سال بر روسیه حکم راند و نقش بسزایی در شکل‌گیری امپراتوری قدرتمند روسیه ایفا کرد.
دوران مشکلات: بستری برای ظهور رومانوف‌ها
در اواخر قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم، روسیه شاهد یک دوره بحرانی و پرتلاطم بود. پس از مرگ آخرین تزار از خاندان روریک، فئودور اول، در سال 1598، روسیه با یک بحران جانشینی روبرو شد. مدعیان مختلفی برای تاج و تخت ظهور کردند و کشور صحنه جنگ‌های داخلی، دسیسه‌ها و مداخلات قدرت‌های خارجی، به ویژه لهستان و سوئد، شد. قحطی‌های پی‌درپی و نارضایتی عمومی، اوضاع را 더욱 وخیم‌تر کرده بود.
در این دوران پرآشوب، خاندان رومانوف که از اشراف بانفوذ مسکو بودند، توانستند جایگاه خود را حفظ کنند. ارتباط خونی این خاندان با سلسله روریک (آناستازیا رومانوفا، همسر ایوان مخوف بود) و همچنین محبوبیت فئودور نیکیتیچ رومانوف (پدر میخائیل و یک روحانی برجسته)، زمینه را برای به قدرت رسیدن آنها فراهم کرد.
انتخاب میخائیل رومانوف: پایان هرج و مرج
پس از اخراج نیروهای لهستانی از مسکو در سال 1612، یک شورای ملی بزرگ (Zemsky Sobor) برای انتخاب تزار جدید تشکیل شد. پس از بحث و تبادل نظر فراوان، میخائیل فئودرویچ رومانوف، پسر فئودور نیکیتیچ، به عنوان تزار جدید روسیه انتخاب گردید. انتخاب یک جوان کم‌سن و سال که به هیچ یک از گروه‌های متخاصم درگیر در دوران مشکلات تعلق نداشت، به عنوان یک راه حل برای ایجاد وحدت و ثبات در کشور تلقی می‌شد.
میخائیل در 21 فوریه 1613 (مطابق با تقویم ژولیانی، معادل اوایل ماه مارس در تقویم گریگوری) تاجگذاری کرد و بدین ترتیب، دوران حکومت 304 ساله خاندان رومانوف بر روسیه آغاز شد.
سال‌های نخست حکومت و تثبیت قدرت
در سال‌های اولیه حکومت میخائیل، تلاش‌های زیادی برای بازسازی کشور پس از دوران مشکلات صورت گرفت. صلح با سوئد و لهستان برقرار شد و اقداماتی برای احیای اقتصاد و نظم اجتماعی انجام گرفت. اگرچه میخائیل شخصاً نقش چندان فعالی در اداره امور نداشت و بیشتر به مشاوران خود متکی بود، اما آغاز حکومت او با ایجاد ثبات نسبی و پایان دادن به دوران بحرانی همراه بود.
میراث رومانوف‌ها: سه قرن اقتدار و تحول
خاندان رومانوف در طول بیش از سه قرن حکومت خود، نقش تعیین‌کننده‌ای در تاریخ روسیه ایفا کردند. در این دوران، قلمرو روسیه به طور چشمگیری گسترش یافت و به یک امپراتوری پهناور تبدیل شد. اصلاحات مهمی در زمینه‌های اداری، نظامی، اقتصادی و فرهنگی به اجرا درآمد که روسیه را به تدریج به یک قدرت بزرگ اروپایی تبدیل کرد.
شخصیت‌های برجسته‌ای همچون پتر کبیر، کاترین کبیر و الکساندر دوم از این خاندان برخاستند که با اقدامات خود، مسیر تاریخ روسیه را تغییر دادند. با این حال، در کنار دستاوردها، دوران حکومت رومانوف‌ها با استبداد، سرکوب آزادی‌های فردی و عقب‌ماندگی‌های اجتماعی و اقتصادی نیز همراه بود که در نهایت به انقلاب 1917 و سرنگونی این خاندان منجر شد.
دوم ماه می 1613: نقطه عطفی در تاریخ روسیه
دوم ماه می سال 1613 میلادی، نه فقط یک تاریخ ساده، بلکه نقطه عطفی در تاریخ روسیه است. در این روز، با آغاز حکومت خاندان رومانوف، فصلی جدید در تاریخ این سرزمین پهناور گشوده شد. سلسله‌ای که با امید به صلح و ثبات بر سر کار آمد، برای بیش از سه قرن سرنوشت روسیه را رقم زد و میراثی پیچیده و پرفراز و نشیب از خود به جای گذاشت. یادآوری این روز، فرصتی است برای تأمل در تاریخ پرماجرای روسیه و نقش خاندان رومانوف در شکل‌گیری آن.
